NOWE KSIĄŻKI: „Nie/podległości i transformacje. Szkice o stuleciu męskiego niepokoju 1918–2018” Wojciecha Śmiei | Spotkanie z autorem i dyskusja o męskościach

Maj w Teatrze Śląskim upływa pod znakiem oczekiwania na światową prapremierę „Empuzjonu” Olgi Tokarczuk w reżyserii Roberta Talarczyka. Akcja powieści rozgrywa się w 1913 roku w Pensjonacie dla Panów w Görbersdorfie, gdzie suto zakrapiane rozmowy o sztuce czy filozofii prezentują dawne wzorce męskości, dla których rozum i wiedza stoją ponad uczuciami i emocjonalnym uzewnętrznianiem się. Ujawniają także mizoginistyczne poglądy wobec kobiet i ich miejsca w świecie oraz skrywane na co dzień męskie lęki i niepokoje. Czego w istocie boją się mężczyźni i gdzie szukać przyczyn tych lęków? Jak przez lata zmieniały się wzorce męskości i skąd wzięła się ich toksyczność? Czy ponad 100 lat od czasu akcji powieści mizoginia wciąż jest popularnym zjawiskiem? Czy istnieje dziś alternatywa dla dawnych męskości, a jeśli tak, jaka jest tożsamość współczesnego mężczyzny?

Na te i wiele innych pytań spróbujemy odpowiedzieć w czasie majowego spotkania z cyklu NOWE KSIĄŻKI, podczas którego przyjrzymy się publikacji „Nie/podległości i transformacje. Szkice o stuleciu męskiego niepokoju 1918–2018” dr. hab. prof. UŚ Wojciecha Śmiei oraz porozmawiamy o różnie rozumianych męskościach. Dyskusję poprowadzi dr Małgorzata Tkacz-Janik, aktywistka społeczna na rzecz praw kobiet, feministka, niezależna dziennikarka, badaczka kultury i dziedzictwa Śląska, a – oprócz autora – udział w niej wezmą:

Anna Matras, feministyczna i queerowa aktywistka, członkini zarządu Stowarzyszenia Tęczówka, obecnie koordynatorka pierwszej polskiej konferencji skierowanej do kobiet nieheteronormatywnych pod nazwą „Lesbikon. Kongres Kobiet Queer”,
Paweł Świerczek, dramaturg, performer, organizator kultury, twórca działającego od 2018 roku kolektywu „Śląsk Przegięty”, którego celem jest opowiadanie queerstorii Górnego Śląska oraz budowanie i wspieranie społeczności queerowej w regionie.

Spotkanie z cyklu NOWE KSIĄŻKI, które towarzyszy premierze „Empuzjonu”, odbędzie się 22 maja o godz. 18.00 na Scenie Kameralnej Teatru Śląskiego. Podczas wydarzenia będzie można nabyć książkę z autografem autora.

„Nie/podległości i transformacje. Szkice o stuleciu męskiego niepokoju 1918–2018”

Praca wpisuje się w żywy w ostatnich latach nurt badań humanistycznych – masculinity studies. W rozdziale teoretycznym autor przybliża i mapuje najnowsze światowe badania z tego obszaru. W kolejnych rozdziałach analitycznych demonstruje możliwość wykorzystania tych metodologii w kręgu rodzimego literaturoznawstwa. Aplikowanie omówionych we wstępie nowych konceptów do analizy tekstów literackich pozwala pokazać nieświadome i często trudno wyrażalne napięcie, jakie w interpretowanych tekstach wprowadzają niestabilne limitacje kategorii genderowych – niekoniecznie związane z naszym „tu i teraz”, lecz, jak się okazuje, dość powszechne i transhistoryczne. Przykładowe analizy wydobywają z tekstów literackich napięcia na pierwszy rzut oka niewidoczne, nienazywane, ale fundamentalne, tym samym otwierając pole do dalszych dociekań kolejnych badaczek i badaczy. Wszystkie omawiane fabuły pokazują, jak zmiany warunków politycznych, społecznych, kulturowych i ekonomicznych modyfikowały definiowanie tego, co jest „męskie” bądź „niemęskie”, i jak bohaterowie do tych zmian się odnosili, czasem próbując adaptacji, kiedy indziej zaś kontestacji. Między wierszami tych tekstów odnaleźć można niepewność, niepokój i pragnienie ustanowienia (wyobrażonego) ontologicznego fundamentu męskiego gender, którego jednak brak w sekularyzującej się płynnej rzeczywistości. Co więcej, każda niemal z tych zmian rezonuje w męskich ciałach.