W Roccalumera, małym miasteczku na Sycylii, nic się nie dzieje. Jego mieszkańcom doskwiera nuda i desperacja. Każdy wiąże ogromne nadzieje z przybyciem imigrantów, licząc na to, że łódź z uchodźcami zwróci uwagę na ich miasto, sprawi też, że mieszkańcy skorzystają na zagranicznej pomocy. Łodzie z uchodźcami omijają ich jednak, żeglując w stronę dużych miast i nie zatrzymując się w Roccalumera. Pewnego jednak dnia morze wyrzuca na plażę ciało mężczyzny i wszystko się zmienia… „a.y.l.a.n” to ironiczne przedstawienie poruszające temat faktycznej sytuacji uchodźców w Europie oraz działań wielu pozbawionych skrupułów ludzi, którzy chcą osiągnąć korzyść, wykorzystując ich tragedię. W czasach, kiedy w wielu europejskich krajach rosną antyimigracyjne nastroje i gdy maleje empatia wobec historii oraz cierpienia uchodźców, spektakl zmusza nas do tego, byśmy historie innych zobaczyli w nas samych. Obecna tragedia tych „innych” jest naszą tragedią, która rozgrywała się wczoraj i może być naszą tragedią, która dosięgnie nas jutro.

„Ta na pierwszy rzut oka mogąca się wydawać skrajnie mroczną i zjadliwą komedia stała się dla Blerty Neziraj inspiracją do stworzenia serii robiących niezwykle mocne wrażenie obrazów. Wspólnie z choreografem Gjergjem Prevazim reżyserka przemienia zaaranżowany „na opak” teatralny świat w przestrzeń gry i imaginacji. Ubrani w czarne pogrzebowe garnitury aktorzy wspinają się na puste krzesła, przechodzą ponad rzędami. Rzędy szkarłatnych siedzeń zamieniają się w przybrzeżne fale, w morze mogące pochłonąć ludzkie ciało. Yann Perregaux wyreżyserował światło tak, że ta teatralna transformacja dokonuje się w całej pełni. Czasem wrzuca nas w połyskującą ciemność, wykorzystuje fosforyzujące światło, wywołując wrażenie burzy. Popycha nas w stronę morskiego dna”.

Natasha Tripney – The Theatre Times

Teatri i Qytetit – Gjilan, czyli Miejski Teatr w Gjilan, jest jednym z najbardziej prężnie działających teatrów w Kosowie. Pierwsze spektakle zaczął wystawiać w 1994 r. Budynek teatru znajduje się na rynku głównym w mieście Gjilan, a sam teatr jest instytucją publiczną założoną przez miasto Gjilan oraz Ministerstwo Kultury. Obecnie zatrudnia stały zespół dwunastu aktorów, wystawia od 4 do 5 premier rocznie. Dyrektorem artystycznym teatru jest Erson Zymberi, znany w Kosowie reżyser.

Blerta Neziraj reżyseruje spektakle dla Qendra Multimedia w Kosowie oraz w innych krajach. Jej spektakle wielokrotnie prezentowane były za granicą, m.in. w Vidy w Lozannie, Piccolo Theater w Mediolanie, Volkstheater w Wiedniu oraz Volksbhune w Berlinie. Jest absolwentką Lincoln Center Theatre Directors Lab (2018). Wiosną 2019 roku zrealizowała adaptację 55 Shades of Gay w La MaMa w Nowym Jorku. Jej najnowsze przedstawienie Balkan Bordello, wyprodukowane przez La MaMa (Nowy Jork), Qendra Multimedia (Prisztina) i Atelje 212 (Belgrad), miało swoją premierę 3 listopada w Prisztinie, a wiosną 2022 roku będzie miało amerykańską premierę w La MaMa w Nowym Jorku. Blerta Neziraj jako reżyserka teatralna otrzymała wiele nagród, między innymi nagrodę za najlepszą reżyserię w 2020 rok w Kosowie. „The Guardian” nazwał ją „jedną z czołowych reżyserek w kraju”, a „The Stage” opisał jej spektakle jako „bezkompromisowe… potrzebne… śmiałe i mocne”.

Jeton Neziraj jest dyrektorem Qendra Multimedia, wcześniej pełnił funkcję Dyrektora Artystycznego Teatru Narodowego w Kosowie. Napisał ponad 20 sztuk teatralnych, które zostały wystawione (ponad 50 produkcji), przetłumaczone i opublikowane w ponad 15 językach. Jego sztuki zdobyły wiele nagród, a ich realizacje były prezentowane na festiwalach teatralnych w całej Europie.

„… sztuki [Jetona Neziraja] są ostre, zuchwałe i absurdalne. Przywołują na myśl Ibsena, Moliera i Kafkę…” – skomentował „The Guardian”. Niemiecki magazyn teatralny „Theater der Zeit” i niemieckie Radio Deutschlandfunk Kultur nazwały go „Kafką Bałkanów”, podczas gdy „Los Angeles Times” określiły go „dramaturgiem słowa, który z każdym zwrotem akcji kwestionuje nasze samozadowolenie”. Neziraj jest laureatem nagrody 2020 Europe Culture Award.

Dostępność:

• spektakl z audiodeskrypcją

Rok Jubileuszowy w Teatrze Śląskim został objęty patronatem honorowym przez Marszałka Województwa Śląskiego Jakuba Chełstowskiego oraz Prezydenta Miasta Katowice Marcina Krupę.