5. Festiwal OPEN THE DOOR: „a.y.l.a.n” City Theatre Gijilan (Kosowo)

Prapremiera Festiwal OPEN THE DOOR Duża Scena 55 min.

Pięcioro aktorów siedzi na widowni. Czworo z nich ubranych jest w pomarańczowe uniformy, jeden mężczyzna jest w garniturze.

W Roccalumera, małym miasteczku na Sycylii, nic się nie dzieje. Jego mieszkańcom doskwiera nuda i desperacja. Każdy wiąże ogromne nadzieje z przybyciem imigrantów, licząc na to, że łódź z uchodźcami zwróci uwagę na ich miasto, sprawi też, że mieszkańcy skorzystają na zagranicznej pomocy. Łodzie z uchodźcami omijają ich jednak, żeglując w stronę dużych miast i nie zatrzymując się w Roccalumera. Pewnego jednak dnia morze wyrzuca na plażę ciało mężczyzny i wszystko się zmienia… „a.y.l.a.n” to ironiczne przedstawienie poruszające temat faktycznej sytuacji uchodźców w Europie oraz działań wielu pozbawionych skrupułów ludzi, którzy chcą osiągnąć korzyść, wykorzystując ich tragedię. W czasach, kiedy w wielu europejskich krajach rosną antyimigracyjne nastroje i gdy maleje empatia wobec historii oraz cierpienia uchodźców, spektakl zmusza nas do tego, byśmy historie innych zobaczyli w nas samych. Obecna tragedia tych „innych” jest naszą tragedią, która rozgrywała się wczoraj i może być naszą tragedią, która dosięgnie nas jutro.

„Ta na pierwszy rzut oka mogąca się wydawać skrajnie mroczną i zjadliwą komedia stała się dla Blerty Neziraj inspiracją do stworzenia serii robiących niezwykle mocne wrażenie obrazów. Wspólnie z choreografem Gjergjem Prevazim reżyserka przemienia zaaranżowany „na opak” teatralny świat w przestrzeń gry i imaginacji. Ubrani w czarne pogrzebowe garnitury aktorzy wspinają się na puste krzesła, przechodzą ponad rzędami. Rzędy szkarłatnych siedzeń zamieniają się w przybrzeżne fale, w morze mogące pochłonąć ludzkie ciało. Yann Perregaux wyreżyserował światło tak, że ta teatralna transformacja dokonuje się w całej pełni. Czasem wrzuca nas w połyskującą ciemność, wykorzystuje fosforyzujące światło, wywołując wrażenie burzy. Popycha nas w stronę morskiego dna”.

Natasha Tripney – The Theatre Times

Teatri i Qytetit – Gjilan, czyli Miejski Teatr w Gjilan, jest jednym z najbardziej prężnie działających teatrów w Kosowie. Pierwsze spektakle zaczął wystawiać w 1994 r. Budynek teatru znajduje się na rynku głównym w mieście Gjilan, a sam teatr jest instytucją publiczną założoną przez miasto Gjilan oraz Ministerstwo Kultury. Obecnie zatrudnia stały zespół dwunastu aktorów, wystawia od 4 do 5 premier rocznie. Dyrektorem artystycznym teatru jest Erson Zymberi, znany w Kosowie reżyser.

Blerta Neziraj reżyseruje spektakle dla Qendra Multimedia w Kosowie oraz w innych krajach. Jej spektakle wielokrotnie prezentowane były za granicą, m.in. w Vidy w Lozannie, Piccolo Theater w Mediolanie, Volkstheater w Wiedniu oraz Volksbhune w Berlinie. Jest absolwentką Lincoln Center Theatre Directors Lab (2018). Wiosną 2019 roku zrealizowała adaptację 55 Shades of Gay w La MaMa w Nowym Jorku. Jej najnowsze przedstawienie Balkan Bordello, wyprodukowane przez La MaMa (Nowy Jork), Qendra Multimedia (Prisztina) i Atelje 212 (Belgrad), miało swoją premierę 3 listopada w Prisztinie, a wiosną 2022 roku będzie miało amerykańską premierę w La MaMa w Nowym Jorku. Blerta Neziraj jako reżyserka teatralna otrzymała wiele nagród, między innymi nagrodę za najlepszą reżyserię w 2020 rok w Kosowie. „The Guardian” nazwał ją „jedną z czołowych reżyserek w kraju”, a „The Stage” opisał jej spektakle jako „bezkompromisowe… potrzebne… śmiałe i mocne”.

Jeton Neziraj jest dyrektorem Qendra Multimedia, wcześniej pełnił funkcję Dyrektora Artystycznego Teatru Narodowego w Kosowie. Napisał ponad 20 sztuk teatralnych, które zostały wystawione (ponad 50 produkcji), przetłumaczone i opublikowane w ponad 15 językach. Jego sztuki zdobyły wiele nagród, a ich realizacje były prezentowane na festiwalach teatralnych w całej Europie.

„… sztuki [Jetona Neziraja] są ostre, zuchwałe i absurdalne. Przywołują na myśl Ibsena, Moliera i Kafkę…” – skomentował „The Guardian”. Niemiecki magazyn teatralny „Theater der Zeit” i niemieckie Radio Deutschlandfunk Kultur nazwały go „Kafką Bałkanów”, podczas gdy „Los Angeles Times” określiły go „dramaturgiem słowa, który z każdym zwrotem akcji kwestionuje nasze samozadowolenie”. Neziraj jest laureatem nagrody 2020 Europe Culture Award.

Dostępność:

  • spektakl z audiodeskrypcją

Rok Jubileuszowy w Teatrze Śląskim został objęty patronatem honorowym przez Marszałka Województwa Śląskiego Jakuba Chełstowskiego oraz Prezydenta Miasta Katowice Marcina Krupę.

Realizatorzy

tekst
Jeton Neziraj
reżyseria
Blerta Neziraj
scenografia i kostiumy
Mentor Berisha
choreografia
Gjergj Prevazi
muzyka
Tomor Kuci
reżyseria światła
Yann Perregaux
asystent reżyserki
Avni Shkodra
tłumaczenie na angielski
Alexandra Channer
dyrektor artystyczny
Erson Zymberi
produkcja
Teatri i Qytetit – Gjilan/Kosovo

Obsada

Aurita Agushi
Ernest Zymberi
Kushtrim Qerimi
Tringa Hasani
Gani Rrahmani
Alban Shahiqi

Patroni i mecenasi

Repertuar

Przeczytaj

  • Przed nami 8. Międzynarodowy Festiwal OPEN THE DOOR!

    Logotyp 8. Międzynarodowego Festiwalu Open The Door, żółty napis w kształcie labiryntu na pomarańczowy tle

    Artykuł

    Zbliża się wyjątkowe wydarzenie, które celebruje teatr odważny, inkluzyjny i bezkompromisowy – przekraczający granice formy, języka i doświadczenia. 8. Międzynarodowy

    Czytaj o: Przed nami 8. Międzynarodowy Festiwal OPEN THE DOOR!
  • Za nami premiera spektaklu "Alicja w Krainie Czarów"

    Postać w przebraniu białego królika przebiegająca przez foyer Dużej Sceny, stojący tam widzowie patrzą na postać królika

    Artykuł

    Takiego herbacianego przyjęcia świat jeszcze nie widział! „Było smaszno, jaszmije smukwijne świdrokrętnie na zegwniku wężały…” Dziękujemy Widzom za gorące przyjęcie

    Czytaj o: Za nami premiera spektaklu "Alicja w Krainie Czarów"